Κώστας Καββαθάς
«... είναι χίλιες φορές πιο γενναίο να διαβάζεις και να μαθαίνεις από το να αφήνεις να σε οδηγούν στην άγνοια, να σε κάνουν όργανo, να σε οδηγούν αντί να οδηγείς...»Το εκκρεμές του χρόνου και ο κυνηγός του χαμένου δισκοπότηρου...
Ο ΤΙΤΛΟΣ θυμίζει κάτι από Ουμπέρτο Έκο και Χάρι Πότερ. Kαι πώς όχι, αφού, εκτός του ότι γίναμε 35, τέλειωσε το 2004 και δεν το κατάλαβα, απασχολημένος καθώς ήμουν να τακτοποιώ (ακατάπαυστα) λεπτομέρειες της δουλειάς - και της ζωής μου. Η δουλειά κάνει τις 365 μέρες να περνάνε σαν τα 95 λεπτά μιας κινηματογραφικής ταινίας. Έτσι περνά και η ζωή. Τη μια μέρα ήμουν σε μια φουρκέτα της ανάβασης Πάρνηθας, την επομένη στην αίθουσα του κινηματογράφου περιμένοντας το τέλος (της ταινίας)... Αν η επανάληψη είναι η μητέρα πάσης... μαθήσεως, θα το ξαναπώ! Είναι σαν να παίζω σε ταινία με ανθρώπους και κινούμενα σχέδια. Ο Roger Rabbit - χωρίς (;) Jessica, δημοσιογράφος και εκδότης, αλλά, πάνω απ’ όλα, παραμυθάς. Γιατί τι άλλo είναι εκείνος που, σε πείσμα του χρόνου, δε λέει να ενηλικιωθεί; Τι άλλο είναι τα άρθρα μου, παρά -όπως λέει και ο Γκαρσία Μάρκες στο βιβλίο του Οι θλιμμένες πουτάνες της ζωής μου- «... αρχαιολογικά κειμήλια ανάμεσα στα ερείπια του παρελθόντος, που δεν είναι μόνο για γέρους, αλλά και για νέους που δε φοβούνται να γεράσουν...»;
Μια ζωή κυνηγώ κάτι που ποτέ δεν... ξεκαθάρισα! Η διαπίστωση μπορεί να φανεί χρήσιμη στους νεαρούς αναγνώστες -και αναγνώστριες- που αισθάνονται... χαμένοι στη μετάφραση. Δεν είναι απαραίτητο να ξέρεις στα δώδεκα τι θα γίνεις όταν μεγαλώσεις. Όπως λέει και το παλιό κλισέ, δεν έχει σημασία ο προορισμός, αλλά το ταξίδι. Ας πούμε ότι θέλεις να γίνεις πιλότος της Πολιτικής Αεροπορίας, αλλά οι γονείς δε βοηθάνε. Δοκιμάζεις αρχιτεκτονική και, για ένα χρόνο φοιτάς στο Πανεπιστήμιο της Γενεύης, χωρίς να μιλάς «γρι» γαλλικά. Αποφασίζεις να σπουδάσεις μηχανικός μηχανολόγος, αλλά η σχέση σου με τη χημεία σε κάνει να εγκαταλείψεις και να δοκιμάσεις την τύχη σου στη... Formula 2, χωρίς, βέβαια, επιτυχία! Έχοντας φέρει τους γονείς στα πρόθυρα της νευρικής κατάρρευσης και κατά τη διάρκεια μιας (σοβαρής) υπαρξιακής και επαγγελματικής κρίσης, αποφασίζεις να γίνεις δημοσιογράφος. Για να μπεις, όμως, στο επάγγελμα, πρέπει να περάσεις τις πύλες του παραδείσου, όπου τη θέση του Αγίου Πέτρου κρατά ο Αρχισυντάκτης και του Θεού ο Διευθυντής Σύνταξης. Τέσσερα χρόνια αναμονής στους διαδρόμους εφημερίδων, μόνο για να καταλάβουν ότι υπάρχεις. Να δίνεις τα χειρόγραφα με άρθρα «για αυτοκίνητα» και, σαν ερωτευμένος Σέξπιρ, να περιμένεις να κυκλοφορήσει η εφημερίδα, για να τα δεις δημοσιευμένα.
Στην πλατεία Ομονοίας, περιμένοντας να κυκλοφορήσει η «Μεσημβρινή» με το πρώτο «τεστ στο δρόμο» για ένα DKW F102, από την Αθήνα στη Θεσσαλονίκη. Με φωτογραφία του αυτοκινήτου μπροστά στο Λευκό Πύργο, για να αποδείξεις ότι πράγματι οδήγησες 1.200 χιλιόμετρα, κάτι που τη δεκαετία του ’60 έμοιαζε κατόρθωμα!
Κάποιες αναφορές για τα παραπάνω, στο περασμένο «Εν Λευκώ», είχαν ως αποτέλεσμα να λάβω πολλά ηλεκτρονικά μηνύματα από αναγνώστες που ζητούσαν περισσότερες λεπτομέρειες. Συνεχίζω, λοιπόν, την περιπλάνηση.
Παλιά, ονειρευόμουν να αποκτήσω το αυτοκίνητο που με έκανε αυτό που είμαι σήμερα: το Ferrari Scaglietti 250 GT. Σύντομα, κατάλαβα ότι σκοπός ζωής δεν είναι η αγορά, αλλά η σχεδίαση και η κατασκευή τέτοιων αυτοκινήτων. Έβαλα τα δυνατά μου να πείσω τους νέους να μη βάλουν στόχο να γίνουν επιτυχημένοι μεταπράτες, λωποδύτες, έμποροι ουσιών, τσαντάκηδες, πορτιέρηδες σε κλαμπ και «επώνυμοι» γιάπηδες, αλλά δημιουργοί. Πολλοί το κατάφεραν και διαπρέπουν στο εξωτερικό, μια και κανείς από αυτούς δε βρήκε δουλειά στην Ελλάδα. Και δε βρήκε, γιατί μια πολιτική και οικονομική «ομερτά» πούλησε life style, γκλαμουριά και «ασεγιαύριο» και τους έπνιξε στο φραπόγαλο και στη «μερσεντέ» 200. Τίποτα δεν είναι τυχαίο, ούτε ότι, όπως διάβασα, «δεκάδες μεγάλες επιχειρήσεις στη βόρεια Ελλάδα θα κατεβάσουν ρολά και χιλιάδες εργαζόμενοι θα μείνουν στο δρόμο». Δεν πρέπει να ανησυχούμε. Tα χιλιάδες κλαμπ και καφετέριες της επικράτειας ζητούν -επειγόντως- υπαλλήλους.
Έβλεπα στα ρεπορτάζ για την 28η Οκτωβρίου τα... ούφο που παρίσταναν μαθητές να καταφέρονται εναντίον των «ξένων» που θα κρατούσαν την ελληνική σημαία. Λίγα λεπτά αργότερα, τα ίδια έλεγαν ότι την 28η Οκτωβρίου πολεμήσαμε τους... Τούρκους. Μετά, άρχισα να ψάχνω να βρω την ελληνική σημαία. Τι διάβολο... Στην κατάκτηση του Euro την έβαλαν στην κεραία του «γιωταχί». Όμως, τι σχέση έχει μια νίκη στο ποδόσφαιρο μπροστά στη νίκη ενάντια στο φασισμό; Η μια απαιτεί χαβαλέ, η δεύτερη αυτοθυσία και αυτό είναι αγαθό σε ανεπάρκεια στον περιούσιο. Φαινόμενα ενός λαού που, σε λίγα χρόνια, θα αποτελεί μειονότητα στην ίδια του τη χώρα - αλλά έτσι δεν ήταν πάντα; Ήδη στα δημοτικά, στους έξι μαθητές μόνο ο ένας είναι «Έλληνας». Σε δέκα χρόνια, δε θα είναι κανένας και, έτσι, θα ησυχάσουμε και απ’ τους Eλληναράδες της μισής δεκάρας. Στα ίδια ρεπορτάζ έβλεπα τα σκουπίδια και τη βρόμα στις χιλιάδες χωματερές ελευθέρας βοσκής και ένιωθα την μπόχα να ανεβαίνει σαν θυμιατό στην ατμόσφαιρα. Λίγους μήνες μετά τους «επιτυχημένους» Ολυμπιακούς και οι εγκαταστάσεις έγιναν πιστά αντίγραφα της ράτσας που επέστρεψε στις... ρίζες της. Γιατί δεν πιστεύω να θεωρείτε ότι λαός είναι μόνο όσοι ζουν σε Κηφισιά, Φιλοθέη, Παλαιό Ψυχικό και Γλυφαδοβουλιαγμένες.
Δεν ξέρω γιατί, αλλά αισθάνομαι ότι η προσπάθεια πήγε χαμένη. Δεν πήγε, λένε. Χιλιάδες νέοι έκαναν κάτι διαβάζοντας 4Τ. Μπορεί και να έχουν δίκιο. Αν δεν υπήρχαν κι αυτοί, έπρεπε να με σβήσω από την ταινία!
Στη διάσωση του (χάρτινου) ήρωα βοήθησε το τεύχος των 35 ετών, φέρνοντας στην αίθουσα προβολής παλιούς και νέους θεατές. Έλαβα μηνύματα από ανθρώπους που νόμιζα πως με είχαν ξεχάσει. Θύμισαν παλιές εποχές, αγώνες, στιγμές που χάθηκαν στο χρόνο. Σαν μικρά διαμαντάκια, τις έβαλα σ’ ένα συρτάρι της ψυχής και θα μείνουν εκεί μέχρι να τελειώσει το φιλμ.
Μαζί τους, και τις εμπειρίες από την οδήγηση εκατοντάδων μοντέλων, την παρακολούθηση και τη συμμετοχή σε αγώνες, τα ταξίδια σε όλες (σχεδόν) τις χώρες του πλανήτη, τις συνεντεύξεις, τις επισκέψεις σε κέντρα Ε&Ε. Και πάντα, δίπλα στ’ αυτοκίνητα, η πρώτη μου μεγάλη «αγάπη», η αεροπορία. Τα ανεμόπτερα, τα αεροπλάνα, τα ελικόπτερα και, γενικά, ό,τι αφήνει τη γη. Και οι άνθρωποι που γνώρισα και που ποτέ δεν πρόκειται να ξαναζήσουν στην Ελλάδα. Οι υπεύθυνοι για τη... σχεδίασή μου. ¶νθρωποι που ήξεραν και αγαπούσαν αυτό που έκαναν. Αεροπόροι και μηχανικοί, τεχνικοί και εκπαιδευτές που νοιάζονταν για τους μαθητές τους. Ακόμα και σήμερα, ζωντανεύω το ασκητικό πρόσωπο ενός Aυστριακού εμιγκρέ που λεγόταν Πένσκε και έφερε τον τίτλο του φον. Μας δίδασκε θεωρία πτήσεως, μας μάθαινε να πετάμε χωρίς να εγκαταλείψουμε το έδαφος, για να είμαστε έτοιμοι, όταν θα πηγαίναμε solo. Μαζί με άλλους, χαμένους πια, φίλους, άνοιξε το δρόμο που λίγο-πολύ περιέγραψα με το παραμύθι του Ιωνάθαν δύο τεύχη πριν.
Αισθάνομαι την ανάγκη να ευχαριστήσω τον Προγραμματιστή που με έκανε να γνωρίσω τους Φλέτσερ της ζωής μου, τους «αγίους» που με έμαθαν να ψάχνω και να ψάχνομαι, να αναζητώ, να μη δέχομαι το «όχι» σαν απάντηση, να περνώ απέναντι, αλλά, πάνω και πριν απ’ όλα, να νοιάζομαι. «Είμαι βέβαιος πως, όταν μπαίνεις σε γραφείο ή μαγαζί, καταλαβαίνεις αν αυτός ή αυτή που το έχει νοιάζεται» έλεγε παλιός φίλος. «Αρκεί να δεις τη σκόνη στα έπιπλα ή τη βρόμα στα πληκτρολόγια, για να καταλάβεις με ποιο ή με ποια έχεις να κάνεις». Η φράση εξηγεί τα πάντα, από τα φραπόγαλα μέχρι τις «μερσεντέ» και από τα δυστυχήματα των Agusta και των F-16 μέχρι τις παραβιάσεις του εθνικού εναέριου χώρου. Για να πας καλά στη δουλειά, στη σχέση με τους ανθρώπους, στη ζωή, πρέπει να αγαπάς αυτό που κάνεις και να νοιάζεσαι για τον κόσμο γύρω σου. Αν δεν απαντάς σε κανένα απ’ τα δύο, είσαι, μπορεί και χωρίς να το γνωρίζεις, ένας αποτυχημένος, ένα μηδενικό που ζυγίζει από 60 ως 110 κιλά - γιατί απ’ εκεί και πάνω έχεις άλλο, πολύ πιο σοβαρό πρόβλημα.
Γιατί τα γράφω όλα αυτά; Γιατί θέλω να πω στους νέους που διαβάζουν 4Τ πόσο σημαντικό είναι να ξέρουν τα πάντα. Από το ποιον πολεμήσαμε το ’40 μέχρι το ποιον πρέπει να πολεμήσουμε τώρα. Αν αυτά που διαβάζετε μοιάζουν με μάθημα, τότε ας είναι. Γιατί είναι χίλιες φορές πιο γενναίο να διαβάζεις και να μαθαίνεις από το να αφήνεις να σε οδηγούν στην άγνοια, να σε κάνουν όργανο, να σε οδηγούν αντί να οδηγείς.
Ύστερα από ένα τόσο μεγάλο ταξίδι, μπορεί η λογική να χάνει από το συναίσθημα, αλλά πιστέψτε με... Τίποτα δεν κάνεις, αν δεν καίγεσαι από πάθος, αν δεν παρασύρεσαι απ’ το όνειρο. Αντί, λοιπόν, να σαλιαρίζω με τα αυτοκίνητα που οδήγησα, προσπαθώ να αναστήσω τις στιγμές που έζησα οδηγώντας ένα στρατιωτικό _ στο Τατόι, πετώντας ανεμόπτερα στο Μαίναλο ή στην Πάρνηθα, οδηγώντας F1 στο Πολ Ρικάρ, F40 και F60 στο Φιοράνο, δοκιμάζοντας Fiat Uno στην πίστα της Daytona, άλλο στα περίχωρα του Ρίο, παρακολουθώντας το Targa Florio, οδηγώντας Bugatti στην «ιερή» διαδρομή, Mercedes W196 στο Χοκενχάιμ, Renault και -όλα τα- Peugeot στη σκοτεινή Γαλλία, Jaguar στα Highlands, Chrysler στην Αριζόνα, Ford στο Μίσιγκαν... Και όλα αυτά, για να δείξω πως ένας πιτσιρικάς που μεγάλωσε στους χωματόδρομους του Νέου Κόσμου και της Λεύκας, που πήγαινε στο σχολείο αλλάζοντας τρεις συγκοινωνίες, που έμεινε στην ίδια τάξη, αποβλήθηκε από όλα τα γυμνάσια της χώρας και τέλειωσε με 11, κατάφερε να κάνει τα όνειρά του πραγματικότητα.
Προσπαθώ να θυμηθώ πόσα ταξίδια έκανα μόνος ή με συναδέλφους απ’ τους 4Τ, πόσες πτήσεις έχασα, σε πόσα αεροδρόμια πέρασα άγριες ώρες περιμένοντας τον καιρό, τις απεργίες. Λένε: πώς αντέχεις τόσα χρόνια τόση πίεση; Σαν θεατής της ταινίας, παρακολουθώ τον εαυτό μου να ψάχνει για το δισκοπότηρο, χωρίς να ξέρει ποιο και πώς είναι! Βασανιστικό. Αναρωτιέμαι αν έτσι θα πάω ως το τέλος. Για λόγους που έχουν να κάνουν με τα παιδικά μου (μας;) χρόνια και με τον τρόπο και τον τόπο όπου μεγάλωσα (στους δρόμους, κάνοντας όνειρα), όλα είναι στο στόχαστρο. Από το να μπω στο SpaceShip 1 μέχρι να πάω στον ISS. Kαι είναι σε αυτό το σημείο που κάνουν την εμφάνισή τους οι (κακές) Ερινύες. Όσα γράφω είναι όνειρο ενός χορτάτου που προσβάλλουν τα εκατομμύρια που καθημερινά πεθαίνουν από πείνα, αρρώστιες και βομβαρδισμούς των αχόρταγων του πλανήτη. Για κάποιο λόγο, δεν είναι λίγες οι φορές που αισθάνομαι υπεύθυνος για τα προηγούμενα.
Τριάντα πέντε χρόνια, λοιπόν, και τέλος της χρονιάς των Ολυμπιακών, με τη χώρα να βρίσκεται στο πιο δύσκολο σημείο της σύγχρονης ιστορίας της, γιατί, όπως λίγοι γνωρίζουν, αλλά δεν αποκαλύπτουν, τα οικονομικά δεν είναι και τόσο καλά. Από τη μια η αποκάλυψη από την ΕΕ των κατορθωμάτων της δημιουργικής λογιστικής των κυβερνήσεων των προηγούμενων είκοσι ετών, από την άλλη το τέλος της παραίσθησης των «επιτυχημένων» (με ποιο κόστος;) Aγώνων και των συνεπακόλουθων ψεύτικων ρυθμών ανάπτυξης -από τα δισεκατομμύρια που διατέθηκαν για τα έργα- και η στιγμή να κάνουμε ταμείο έφτασε. Πού στέκει, λοιπόν, κάποιος που περνά τη μισή του ζωή στο εδώ και την άλλη μισή στο εκεί - όπου κι αν βρίσκεται αυτό; Μένει στον ψεύτικο κόσμο της φαινομενικής πραγματικότητας, προβάλλοντας τη «φιλοσοφία» των SUV με τους τεράστιους κινητήρες και των μετατροπών που κάνουν τα ενεργοβόρα «τέρατα» να καταπίνουν, εκτός από το οξυγόνο της ατμόσφαιρας, και ό,τι έχει απομείνει από το μέτρο μας; Το συναίσθημα και η πολιτική σκέψη λέει «όχι», η λογική «ναι». Περιοδικό για αυτοκίνητα βγάζουμε και πρέπει (όπως παλιά) να έχουμε και σελίδες για εκείνους που ενδιαφέρονται να κάνουν το αυτοκίνητό τους ασφαλέστερο. Γι’ αυτούς τους αναγνώστες κάναμε το «0-100-0», που ελπίζω να εξελιχθεί σε κάτι που θα πρυτανεύει την Ιδέα της Αυτοκίνησης και όχι της κόντρας και της επιδειξιμανίας.
Η επαγγελματική μου ζωή είναι γεμάτη εμπειρίες από επαφές με μοναδικά αυτοκίνητα, αλλά στην προσωπική μου ζωή «παραστράτησα» μία φορά, όταν, πριν από δέκα χρόνια, αγόρασα μια από τις τελευταίες Integrale. Γιατί; Προφανώς, για τους λόγους που ανέφερα στην αρχή. Έχοντας ζήσει και συμβάλει στο να γίνει γνωστή η εποχή των (αληθινών) ονείρων, τότε που οι αγώνες αυτοκινήτου σήμαιναν κάτι για τον απλό καταναλωτή, προσπάθησα να κρατήσω ένα κομμάτι της. Από τότε η Lancia έχει κάνει 20.000 χιλιόμετρα και δε βλέπω να κάνει άλλα, αφού το επάγγελμα που εξασκώ με αναγκάζει να δουλεύω δεκαπέντε ώρες την ημέρα, και τα σαββατοκύριακα. Πού καιρός για ταξίδια με ένα από τα ωραιότερα (από πλευράς οδικής συμπεριφοράς) αυτοκίνητα στον κόσμο;
Στα τέλη Οκτωβρίου, πάντως, εκτός από το νέο Subaru Forester 2.5 XT (που οι επιδόσεις του «ταπώνουν» εκείνες πολλών γνωστών SUV), οδήγησα μια Porsche Carrera 2! Είχα καιρό να καθίσω στο τιμόνι της δεύτερης μεγάλης μου «αγάπης» και οφείλω να ομολογήσω ότι, πέρα από το ότι «ανέβηκα» κοινωνικά, αισθάνθηκα συγκίνηση, όταν, το μεσημέρι της εθνικής εορτής, έκανα το γύρο της Πάρνηθας. Το «έργο» πήγε ως εξής: πήγα στο Τατόι και, όπως πάντα, πέταξα πάνω από το μαγικό βουνό για περίπου μία ώρα. Βλέποντας την ανάβαση από ψηλά, σκέφτηκα ότι δε θα ήταν κακή ιδέα να την κάνω με την Carrera, για να τιμήσω τη μνήμη ενός ήρωα της νιότης μου, του φον Tριπς, που δε ζει πια και κρατά ακόμα το απόλυτο ρεκόρ με μια Porsche RS.
Και αυτό έκανα. Το αυτοκίνητο ανέβηκε το βουνό, έκανα αριστερά και, για ακόμα μία ώρα, «έφυγα». Πώς είναι να οδηγείς μια Carrera; Κάτι ανάμεσα στην απόλυτη ευτυχία και την απόλυτη βλακεία. Ευτυχία, γιατί πρόκειται για ένα από τα λίγα τρένα που δεν απαιτούν σιδηροτροχιές, και βλακεία, γιατί κυκλοφορείς σε μια χώρα που περισσεύουν η ασχετοσύνη, η αδιαφορία και ο βλαχοτσαμπουκάς. Ακόμα και η θέα της προκαλεί τον ανταγωνισμό στους συμπλεγματικούς με τα «φτερουγάτα» Lancer, Seat, και Civic, που σε θεωρούν μαλάκα, αν δεν τους τραβήξεις μια κόντρα. Τους ενέγραψα στα παλαιότερα, προτιμώντας τη συντροφιά του επίπεδου 6κύλινδρου κινητήρα των 3.600 κ.εκ., 325 ίππων. Ομολογώ ότι είχα ξεχάσει την ικανοποίηση που νιώθεις, όταν οδηγείς αυτό το αυτοκίνητο. Λίγο το tiptronic, λίγο τα αγωνιστικών προδιαγραφών φρένα, η επιτάχυνση από 0 σε 100 χλμ./ώρα σε 5 δλ. και η τελική των 330 χλμ./ώρα και, να, τα τέσσερα από τα επτά θανάσιμα αμαρτήματα να μου κλείνουν το μάτι. Μέχρι να πουλήσω την Integrale, σκέφτηκα. Τη φαντάζομαι σε διαδρομές όπως Πύργος-Ολυμπία (από το Λάδωνα), Λεωνίδιο-Τρίπολη, Καλαμάτα-Μεγαλόπολη. Sheer bliss, που λένε οι «καποτήδες». Τα δύσκολα ξεκίνησαν, όταν γύρισα σπίτι και άκουσα τις ειδήσεις. Γι’ αυτό σας λεω πως, σίγουρα, πρόκειται για περίεργη σύνδεση ονείρου και πραγματικότητας, με την πρώτη συχνά να κερδίζει, οδηγώντας με σε σοβαρά λάθη.
Τέλειωσε, λοιπόν, η χρονιά και, εκτός από τις ευχές και τις πιο θερμές ευχαριστίες για την πολύχρονη συμπαράσταση στο πείραμα που λέγεται 4ΤΡΟΧΟΙ και Τεχνικές Εκδόσεις, θέλω να σας πω ότι και η νέα (χρονιά) ίδια θα είναι. Γεμάτη όνειρα, κυνήγια του δύσκολου και του ακατόρθωτου, περάσματα στην απέναντι όχθη (όποια κι αν είναι και όπου κι αν βρίσκεται), επαφή με τους αναγνώστες και, βέβαια, πράγματα πιο πρακτικά, όπως είναι η δημιουργία του Κέντρου Οδικής Ασφάλειας στα 130 στρέμματα της Safetrack στην Ε.Ο. Αθηνών-Λαμίας, η έκδοση δύο νέων περιοδικών και η ανάπτυξη των υπαρχόντων, καθώς και η «υλοποίηση» των σχεδίων που συζήτησα με τον πρωθυπουργό.
Δε γράφετε πλέον όσο παλιά, είπε ο αναγνώστης κι έχει δίκιο. Δε γράφω τα «κατεβατά» του παρελθόντος, τα τεχνικά άρθρα, τις εντυπώσεις από τα πολλά και διάφορα αυτοκίνητα που παίρνουμε στο περιοδικό. Ο λόγος είναι οι θαυμάσιοι συνεργάτες του περιοδικού. Τι να πω, ο έρημος, όταν ο ένας (Α.Τ.) οδηγεί ένα Mazda RX-8 για 24 ώρες;_ Κώστας Καββαθάς